Αναδρομική Έκθεση Μουσείου Μπενάκη

Είναι πολλοί και ποικίλοι οι λόγοι που καθιστούν χρήσιμη την δημοσιοποίηση του αρχιτεκτονικού έργου στο διαδίκτυο, με πρώτο την ανάγκη για δημόσια επικοινωνία και επιστημονική αλληλοενημέρωση.
Ως ειδική περίπτωση αυτής της ανάγκης, η παρουσίαση μιας ενότητας επιλεγμένων δειγμάτων του συνόλου των πεπραγμένων ενός αρχιτέκτονα ή μιας αρχιτεκτονικής ομάδας, δηλαδή η σύνοψη του έργου ζωής τους, χρειάζεται αντίστοιχα ειδικό τρόπο και ειδικά μέσα για να ολοκληρώσει το σκοπό της.
Σε μια τέτοια ιδιαίτερα διεισδυτική καταγραφή είναι απαραίτητο, νομίζουμε, κάτι πολύ περισσότερο από ένα εντυπωσιακό “κατάλογο φωτογραφημένων έργων”, τακτοποιημένων παραθετικά σε ομαδοποιήσεις θεματολογικές ή άλλες.
Αντιθέτως, στην παρουσίαση που μας απασχολεί εδώ είναι αναγκαίο να δοθούν πρόσθετες ειδικές πληροφορίες, όχι μόνο οπτικές, αλλά και νοητικές-ιδεολογικές. Πληροφορίες που λειτουργούν, όχι μόνο παραθετικά, αλλά και συνδυαστικά, και μάλιστα σε μια εξελικτική πορεία μέσα στο χρόνο. Είναι αυτές που συσχετίζουν μεταξύ τους τις πολυάριθμες και πολυεπίπεδες εκφάνσεις του έργου που αναλύεται, αναδεικνύοντας το ενιαίο πνεύμα που το χαρακτηρίζει (εφόσον κάτι τέτοιο πραγματικά συμβαίνει).
Και τούτο γιατί, μερικές φορές, η σχέση των πραγμάτων ενδέχεται να είναι εξίσου ή περισσότερο σημαντική από όσο τα ίδια τα πράγματα. Ιδιαιτέρως όταν -όπως ισχύει στην παρούσα περίπτωση- είναι πρωτίστως η σχέση ανάμεσα στην αρχιτεκτονική πράξη και στην ανάλογη πανεπιστημιακή διδασκαλία η οποία την ανάγει σε “Θεωρία για την Αρχιτεκτονική Σύνθεση”.
Δεν είναι λοιπόν μόνο το “Τί”, αλλά και το “Γιατί”, το “Πότε”, το “Πώς” και “Σε Σχέση με Ποιο”, που μετρά για την ουσιώδη κατανόηση από τον παρατηρητή, του σύνθετου έργου που εκτίθεται. Ώστε να μπορέσει να κάνει και ο ίδιος συσχετισμούς, συνδέσεις, διαχωρισμούς, αντιπαραβολές, πάνω απ’ όλα τεκμηριωμένες κρίσεις, σε αναφορά με αυτό το έργο, και όχι να περιοριστεί στην απόλαυση μιας “ωραίας” εικονογράφησης.
Γι’ αυτό, στη συγκεκριμένη δημοσιοποίηση που εδώ μας απασχολεί, επιχειρούμε έναν αντιστικτικό συνδυασμό επεξηγηματικών – κυρίως ιδεολογικού περιεχομένου- κειμένων, γραμμικών σχεδίων, ιδεογραμματικών και νατουραλιστικών χειροποίητων σκίτσων, μακετών παράδοσης και εργασίας, και φυσικά προσεγμένων εικόνων. Έτσι θεωρούμε (και ελπίζουμε) οτι μπορεί να αποκαλυφθεί, να εξηγηθεί και να γίνει αναγνώσιμο το έργο μας ως Όλο, σε συνάρτηση με τα στοιχεία που το συγκροτούν. Όπως συμβαίνει με ένα καλό “ανοιχτό βιβλίο”, που μπορεί να διαβάζεται και να ξαναδιαβάζεται με προσοχή (και μάλιστα οριζοντίως καθέτως και διαγωνίως) ενώ το νόημά του διατηρείται πάντα στο ακέραιο.
Στην ουσία, η εξέλιξη του έργου σαράντα χρόνων αρχιτεκτονικής εφαρμογής και διδασκαλίας του Τάσου Μπίρη και του Δημήτρη Μπίρη, που -ως αμφίδρομη δημιουργική διαδικασία- περιγράφεται στη συνέχεια, πραγματοποιείται μέσα από το “ξεφύλλισμα” ενός τέτοιου βιβλίου.
Πρόκειται συγκεκριμένα για τον ειδικό τόμο που αποτέλεσε μέρος της αναδρομικής έκθεσής τους, ταυτοχρόνως στο “Μουσείο Μπενάκη” και στο “Κτίριο της Πρυτανείας” του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το 2011. Καθώς και στους δυο χώρους ακολουθήθηκε αυτός ο (όχι μόνο με εικόνες, αλλά και μετά σκέψεως και θεωρητικού λόγου) συνδυαστικός – επεξηγηματικός τρόπος παρουσίασης.

Τ.Μ.
04/03/2013