Αρχιτέκτων : Κυπριανός Μπίρης
Θυμάμαι σε ηλικία 12 χρόνων (όταν πέρασα το πρώτο από πολλά καλοκαίρια στη Ραφήνα) να κάθομαι με τον πατέρα μου στο λίθινο πεζούλι απέναντι από το μικρό εκκλησάκι, τον Αη Νικόλα. Εκεί μου μίλησε για πρώτη φορά ο Κυπριανός, όπως έκανε και σε άλλες περιστάσεις αργότερα, γι΄ αυτό το νεανικό έργο του που νομίζω ότι αγάπησε περισσότερο απ’ όλα τα άλλα. Έτσι έμαθα ότι χτίστηκε πάνω σε ένα αχρηστευμένο γερμανικό πολυβολείο χωμένο μέσα στο βράχο στην άκρη του ψηλού γκρεμού που είχε στα πόδια του όλο τον Ευβοϊκό. Μάλιστα το μπετονένιο οχυρό είχε μετατραπεί (πάλι από τον ίδιο) σε υπόσκαφο παρεκκλήσι, την Αγία Μαρίνα. Έμαθα επίσης ότι και οι δυο εκκλησίες έγιναν αμέσως μετά το τέλος της κατοχής για να μνημονευθεί η ματαίωση της εκτέλεσης μιας ομάδας πατριωτών.
Αυτές οι περιγραφές και διηγήσεις επί τόπου του έργου ήταν για μένα σαν ξετύλιγμα παραμυθιού που δεν ξεχνιέται. Αποκτούσαν όμως και μια παραπάνω φόρτιση, καθώς το βουητό του γνωστού δυνατού αέρα και της θάλασσας της Ραφήνας μισοσκέπαζε τα λόγια του πατέρα μου και με έκανε να τα προσέχω περισσότερο. Ήταν και η εικόνα της απόκρημνης ακτογραμμής που ήταν ακόμη έρημη, πρωτόγονη, απείραχτη από κατασκευές και τεχνητές διαμορφώσεις και έτσι μου προκαλούσε στην αρχή κάποιο μικρό φόβο. Λίγο αργότερα βέβαια εξοικειώθηκα με το τοπίο και έμαθα να το εμπιστεύομαι.
Το σκαρφάλωμα (κρυφά από τους γονείς μου) στους επικίνδυνους γκρεμούς έγινε τότε το αγαπημένο μου παιχνίδι. Γαντζωμένος στις προεξοχές τους πάνω από τη θάλασσα, απέκτησα κάποια στιγμή τη “δική μου” εικόνα της εκκλησίας, θεωρημένη από κάτω προς τα πάνω. Ήταν νομίζω η πρώτη φορά που ένιωσα (χωρίς να πολυκαταλάβω γιατί) κάτι από το περιούσιο Όλον της αρχιτεκτονικής. Είδα με τα ίδια μου τα μάτια το πέτρινο κτίσμα να γίνεται ένα με το βράχο που το γέννησε. Να γίνεται η φυσική απόληξή του, εκεί που συναντούσε το “μπλε” του ουρανού.
Σήμερα, μετά από 54 χρόνια ο Αη Νικόλας, η Αγια Μαρίνα, το προαύλιο αλλά και ο ίδιος ο βράχος, έχουν δεόντως “ευπρεπιστεί” από το Δήμο Ραφήνας. Μόνο ο αέρας και η θάλασσα εξακολουθούν να μην καταλαβαίνουν από τέτοια και κάνουν τα δικά τους, συνεχίζοντας το μύθο.
T.M.
Αύγουστος 2008
Το κείμενο είναι αδημοσίευτο.